Do 20 października

Perak

Jak już była mowa we wstępie historycznym, rozdział ten wyodrębniono jako drugi w ciągu przekształceń tekstu, ze wspólnego pierwotnie rozdziału "O źródłach Objawienia". Obecny jego tytuł i ujęcie pozytywne jest dowodem umiaru, z jakim Sobór potraktował drażliwy punkt kontrowersji z braćmi odłączonymi - sprawę stosunku wzajemnego Pisma św. i Tradycji, żywą od czasów Soboru Trydenckiego. Gdy w wieku XVI luteranizm wystąpił z hasłem sola Scriptura, uważając Pismo św. za jedyne źródło Objawienia, Sobór Trydencki był wówczas zmuszony dowartościować znaczenie Tradycji ustnej. W ten więc sposób wyraził się o zbawczej prawdzie objawionej i o zasadach postępowania: "[...] ta prawda i zasady postępowania znajdują się w księgach spisanych i tradycjach nie pisanych, które Apostołowie otrzymali z ust samego Chrystusa lub sami pod natchnieniem Ducha Świętego przyjęli i tak je przekazali niejako z rąk do rąk aż do naszych czasów". 1 To ujęcie wywołało u teologów katolickich dążność do wzajemnego przeciwstawiania sobie pisanego słowa Bożego i ustnej Tradycji - jako niemal niezależnych dwóch źródeł jednego i tego samego Objawienia. Posuwano się przy tym do przyjmowania prawd zawartych wyłącznie w Tradycji, a nie zawartych w Piśmie św. Przeciw tej tendencji, która utrudniała wszelki dialog ekumeniczny, wystąpiła ostatnio katolicka szkoła teologiczna z Tybingi, na czele z J. R. Geiselmannem. 2 Opierając się na tekstach poprzednich soborów widzi ten autor ściślejszy związek między Pismem św. a Tradycją: pierwsze zawiera w swej treści wszystko, co istotne dla wiary, sama jednak wiara w ciągu wieków podlega rozwojowi, interpretacji, wyjaśnianiu - słowem postępowi, co już jest dziełem właśnie Tradycji (traditio interpretativa). Ojcowie II Soboru Watykańskiego nie chcieli w Konstytucji o Objawieniu Bożym utrwalać ani podręcznikowego ujęcia teologów potrydenckich, ani też firmować tej nowej szkoły. Jednakże sformułowania naszej Konstytucji są znacznie bliższe właśnie tym tezom. Dokument ten bowiem starannie unika klasycznego ujęcia potrydenckiego dwóch źródeł Objawienia, stosując w liczbie pojedynczej "źródło" (przy tym nie: fons, lecz scaturigo na określenie tylko "mowy Bożej": locutio Dei).

Wywód Konstytucji o przekazywaniu Objawienia ma charakter pozytywny i chrystocentryczny. Kładzie on nacisk na ciągłość dziejową, jaka zachodzi, dzięki Apostołom i ich następcom, między nakazem misyjnym Chrystusa a obecnym nauczaniem przez Kościół prawd objawionych. Dzięki temu eksponuje Sobór w znamienny sposób rolę Tradycji apostolskiej, bo oto i sam Nowy Testament jest utrwaleniem na piśmie ustnie głoszonej wieści o zbawieniu. Cenne jest w tym względzie również drugie podkreślenie, że mianowicie Kościół czerpie swoją naukę co do wszystkich spraw objawionych nie z samego tylko Pisma św. Tym samym Sobór uniknął dwóch stanowisk skrajnych: ani nie uznał w Tradycji ilościowego dopełnienia prawd zawartych w Piśmie św., ani też Pisma św. nie uznał za zamkniętą i ekskluzywną kodyfikację całego Objawienia.

Konstytucja kładzie nacisk na to, co jest wspólne dla Tradycji i Pisma Świętego. I tak stanowiąc "jeden święty depozyt słowa Bożego", mają one wspólny w Bogu początek, identyczną treść i ten sam cel. Różnica zaś między nimi jest następująca: dzięki faktowi natchnienia tylko w Piśmie św. można powiedzieć, że nie tylko zawiera ono, tak jak Tradycja, słowo Boże, ale że nim po prostu jest. Tymczasem do Tradycji należy dalsze przekazywanie tego słowa.

W samym procesie przekazywania, który trwa od czasów apostolskich po dzień dzisiejszy, zarysowała się następująca różnica między samymi Apostołami a ich następcami - biskupami. Nauczanie słowa Bożego przez Apostołów stanowi Tradycję, a z kolei biskupi tę Tradycję przechowują, wykładają i rozprzestrzeniają.

Autentyczna interpretacja słowa Bożego w obydwu jego postaciach: ustnej i spisanej, należy wyłącznie do żywego Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Następuje przy tym doniosłe dla dialogu ekumenicznego stwierdzenie: "Urząd Nauczycielski nie jest ponad słowem Bożym, lecz jemu służy, nauczając tylko tego, co zostało przekazane". Magisterium więc ma względem słowa Bożego trojakie zadanie: słuchać go, strzec i wiernie wyjaśniać, w czym towarzyszy mu stała pomoc Ducha Świętego. To On właśnie tym trzem czynnikom współdziałającym ściśle ze sobą: Tradycji, Pismu św. i Urzędowi Nauczycielskiemu Kościoła nadaje jedność, zwartość i skuteczność zbawczego działania.

Na emaila [link widoczny dla zalogowanych]